Το καφενείο έλκει την καταγωγή του από τα «θερμοπώλια» της αρχαίας αγοράς. Ο καφές πρωτοεμφανίστηκε στην Αιθιοπία, ενώ η συστηματική του καλλιέργεια άρχισε τον 15οαιώνα.
Το καφενείο στην Ελλάδα ταυτίστηκε με τη δημοκρατία.
Η δημοκρατία γεννήθηκε στην Ελλάδα, ωστόσο αρκετές φορές είχε την ίδια τύχη με αυτήν του καφέ. Έχανε το χρώμα της, τη γεύση και τη φρεσκάδα της. Το καφενείο αποτελούσε το φυσικό χώρο του καφέ, ενώ η Βουλή της δημοκρατίας. Συχνά όμως το καφενείο λειτουργούσε ως μικρή βουλή και η βουλή ως μεγάλο καφενείο. Το άρωμα, η γεύση, η οξύτητα, οι σωστές αναλογίες, είναι βασικές προϋποθέσεις για να απολαύσουμε ένα καφέ. Η αξιοπιστία, η εμπιστοσύνη, το έργο, η σεμνότητα και το ήθος, είναι στοιχεία απαραίτητα για να απολαύσουμε τη δημοκρατία. Για να διατηρήσουμε φρέσκο τον καφέ, πρέπει να τον προστατέψουμε από το οξυγόνο, το φως, τη ζέστη και την υγρασία. Για να διατηρήσουμε τη δημοκρατία αντίθετα, χρειαζόμαστε οξυγόνο και φως, ανεξάρτητα της ζέστης και της υγρασίας. Σημαντική διαφορά του καφέ με τη δημοκρατία είναι, ότι στο μεν καφέ καταλαβαίνουμε αμέσως τον καλό από τον κακό, το μπαγιάτικο από το φρέσκο, το νοθευμένο από τον πραγματικό, στη δημοκρατία αργούμε. Και ενώ καταπίνουμε αρκετές απομιμήσεις δημοκρατίας, την απομίμηση του καφέ δεν την καταπίνουμε. Σερμπέτι, καϊμακλίδικος, βαρύς, ελαφρύς. Στον καφέ, ότι παραγγείλεις πίνεις. Αντίθετα στη δημοκρατία ποτέ δεν είσαι σίγουρος ότι θα πάρεις ότι παραγγείλεις… Σημασία έχει ότι ο καφές αποτελεί το πιο διαδεδομένο ρόφημα, ενώ η δημοκρατία την πιο πολυσυζητημένη έννοια…
Το καφενείο ανέκαθεν ήταν χώρος επικοινωνίας, πολιτικών αναλύσεων και ψυχαγωγίας. Το μενού του εντύπου, εκτός των άλλων, περιλάμβανε τάβλι, πρέφα, κολτσίνα και κομπολόγι για τις στιγμές της ηρεμίας και των αναμνήσεων, αλλά και ούζο, τσίπουρο, καφέ, τσάι και άλλα ροφήματα μαζί με γλυκά εποχής. Τα καφέ-αμάν της Σμύρνης αποτελούσαν πολυχώρο δραστηριοτήτων που πολλές από αυτές υιοθετήθηκαν από τα πρώτα καφενεία της Αθήνας και του Πειραιά.
Η τέχνη του καφέ…
Το άρωμα, η γεύση, η οξύτητα, οι σωστές αναλογίες με βάση και τις προτιμήσεις μας, είναι οι βασικές προϋποθέσεις για να απολαύσουμε έναν καφέ. Για να τον διατηρήσουμε φρέσκο για αρκετές μέρες, πρέπει να τον προστατεύουμε από το οξυγόνο, το φως, τη ζέστη και την υγρασία. Ένα σκουρόχρωμο και αεροστεγές δοχείο είναι κατάλληλο για να μας κρατήσει τον καφέ φρέσκο.
Υπάρχουν τουλάχιστον 50 τρόποι παρασκευής ελληνικού καφέ. Οι συνηθέστεροι είναι,
- Βαρύ γλυκός με 3 κουταλιές καφέ και 4 ζάχαρη,
- Πολλά βαρύ γλυκός με 4 κουταλιές καφέ και 6 ζάχαρη,
- Βαρύς σε μισό με 3 καφέ και 6 ζάχαρη σε μισό φλιτζάνι νερό,
- Βαρύς με ολίγη με 3 καφέ και 1 ½ ζάχαρη,
- Ελαφρύς γλυκός με 1 ½ κουταλιές καφέ και 5 ζάχαρη,
- Γλυκύ βραστός με 3 κουταλιές καφέ και 6 ζάχαρη, (ανασηκώνουμε το μπρίκι λίγο πριν φουσκώσει για να κάνει αρκετές φουσκάλες),
- Μέτριος με 3 κουταλιές καφέ και 2 ζάχαρη,
- Μέτριος βαρύς με 3 κουταλιές καφέ και 3 ζάχαρη.
Για τις ποσότητες του καφέ και της ζάχαρης, χρησιμοποιούμε τα ειδικά μικρά κουταλάκια των καφενείων.
