Ανάλογα με το όνομα, είναι και οι χάρες του… Ένα κομπολόι, αποτελείται από χάντρες, φτιαγμένες από κόκαλο, κεχριμπάρι, γυαλί ή ξύλο, τρυπημένες στο κέντρο και περασμένες σε νήμα του οποίου οι άκρες ενώνονται με κόμπο. Πρόκειται για ένα από τα πιο πολυπολιτισμικά αντικείμενα αφού πίσω από τις πολλές ονομασίες του κρύβονται οι χρήσεις του αλλά και ολόκληρες φιλοσοφίες.
Στη Λατινική εκκλησία παρόμοιο αντικείμενο που χρησιμοποιείται κατά την προσευχή, λέγεται ροζάριο.
Είναι αντίστοιχο με το κομποσκοίνι της ορθόδοξης εκκλησίας που αποτελείται από κόμπους πλεγμένους από σχοινί.
Το κομπολόι ονομάζεται και εύχαντρο και στη λάγκιση διάλεκτο μπεγλέρι. Άλλωστε στα χρόνια του Μεσοπολέμου, το κομπολόι ήταν απαραίτητο εξάρτημα του μάγκα και μια επιπλέον απόδειξη του ανδρισμού.
Οι Τούρκοι, τα κομπολόγια με τις κεχριμπαρένιες χάντρες και τη μεταξένια φούντα, τα έλεγαν ντεσμπίχ. Τα χρησιμοποιούσαν ως δείγμα πλούτου και ως σκήπτρα εξουσίας. Λέγεται μάλιστα ότι ο Μάρκος Μπότσαρης, όταν ζήτησε από τον Αλή Πασά περισσότερες ελευθερίες για τους σκλαβωμένους Έλληνες, έπαιζε το κομπολόι του. Ο Αλή Πασάς βλέποντάς του, του απάντησε: «Δεν καταλαβαίνω πως από τη μια μεριά ζητάς ελευθερίες για τους γκιαούρηδες και από την άλλη κρατάς το ντεσμπίχ», ευνοώντας το ως σκήπτρο εξουσίας. Στη Μάνη, όλοι οι άρχοντες της περιοχής (σοϊλήδες), είχαν τα κομπολόγια τους. Σε όποιον έστελνε το κομπολόι του ο σοΐλης, ο κάτοχός του, είχε την άδεια να οικοδομήσει σπίτι ή στέρνα. Σύμφωνα με την αρχαία Ελληνική ερμηνεία η λέξη κομπολόϊ, προέρχεται από το κόμπος, που σημαίνει κρότος, δηλαδή ο θόρυβος που κάνουν δύο αντικείμενα που συγκρούονται.
Η κατάληξη όι, σημαίνει σειρά όμοιων πραγμάτων.
Όσο για το κομποσκοίνι, που λέγεται και προσευχητάρι αλλά και κομπολόι, προέκυψε από τη σύμπτυξη των λέξεων κάμπο λέγει και αυτό γιατί ο προσευχόμενος ακουμπώντας έναν έναν τον κάθε κόμπο λέγει και μια προσευχή.
Είτε ως αγχολυτικό μέσο, είτε ως θεραπευτικό, είτε ως φυλαχτό, είτε ως αξεσουάρ των αργόσχολων, με το κομπολόι άλλοι «ταξιδεύουν» και άλλοι «ονειρεύονται» τον κόσμο τους…