Αν και πολλοί δεν την συμπαθούν, η μπάμια έχει και φανατικούς οπαδούς. Πρόκειται για νόστιμο και υγιεινό λαδερό φαγητό. Κατάγεται από την Αφρική και η κατανάλωσή της είναι συχνή κυρίως στην ινδική, ανατολική και κρητική κουζίνα.
Είναι αγγειόσπερμο, ποώδες, ετήσιο φυτό, ανήκει δε στο γένος Ιβίσκος (Hibiscus) και στην οικογένεια των Μαλαχοειδών (Malvaceae). Η επίσημη ονομασία του είδους είναι Abelmoschus esculentus, (Ιβίσκος ο εδώδιμος).
Περιέχει β-καροτένιο και υγιεινά, ακόρεστα λιπαρά. 100 g μπάμιες = 31 θερμίδες.
Υπάρχουν δύο τύποι καλλιέργειας της μπάμιας, η ποτιστική και η ξερική. Οι ξερικές μπάμιες, που χρειάζονται ελάχιστο πότισμα, είναι και οι πιο νόστιμες. Η μπάμια δεν αντέχει το ψύχος. Ευδοκιμεί σε καλοδουλεμένα δροσερά εδάφη. Ο πολλαπλασιασμός της γίνεται με σπορά και στην Ελλάδα σπέρνεται μέσα Μαρτίου με αρχές Απριλίου. Η συγκομιδή γίνεται δυο μήνες αργότερα και συνεχίζεται μέχρι και το μήνα Αύγουστο. Κατά το μάζεμα χρειάζεται ο συγκομιστής να φορά οπωσδήποτε γάντια, γιατί προκαλείται έντονος κνησμός (φαγούρα) και ερεθισμός, ίδιος με αυτόν της τσουκνίδας. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται 27.000 στρέμματα περίπου και η ετήσια παραγωγή φτάνει τους 25.000 τόνους. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής καταναλώνεται εγχώρια. Η μπάμια ευδοκιμεί και καλλιεργείται σχεδόν σε όλη την Ελλάδα αλλά κυρίως στις περιοχές της Εύβοιας, της Λαμίας, των Τρικάλων, Ημαθίας, Πιερίας, Σερρών, Έβρου και Θεσσαλονίκης. Στη χώρα μας ανθίζει από τις αρχές καλοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο. Είναι ελαφρά και υγιεινή τροφή για τον άνθρωποκαι συνίσταται σε όσους έχουν προβλήματα πέψης. Οι μπάμιες τρώγονται μαγειρεμένες, σκέτες ή με κρέας, γίνονται κονσέρβες ή τουρσί με πίκλες. Πριν μαγειρευτούν συνηθίζεται να μουλιάζονται σε ξύδι και νερό, προκειμένου να μην έχουν βλεννώδη υφή όταν τρώγονται.
Ποικιλίες μπάμιας
Μπάμια-Πυλαίας: καλλιεργείται κυρίως στη Μακεδονία. Ο καρπός της είναι πενταγωνικός, λεπτός και μικρός και τα φύλλα φέρουν βαθιές εγκολπώσεις. Προτιμάται από τις μεταποιητικές βιομηχανίες.
Μπάμια-Μπογιατίου: καλλιεργείται κυρίως στη Στερεά Ελλάδα. Ο καρπός της είναι μικρός, πενταγωνικός και καλής ποιότητας. Τα φύλλα της είναι μεγάλα με ελαφριές κολπώσεις.
Μπάμια-Βελούδο: είναι ποικιλία που δημιουργήθηκε μετά από βελτιωτικές προσπάθειες, πρώιμη και με καλή φυτρωτική ικανότητα των σπόρων.
Μπάμια-Κιλκισίου: ο καρπός έχει βαθύ πράσινο χρώμα, σαρκώδης και μικρός.
Μπάμια-Λασιθίου: καλλιεργείται κατά κόρον στη Κρήτη. Ο καρπός της είναι μικρού έως μετρίου μεγέθους και καλής ποιότητας.
Μπάμια-Λεβαδιάς: ποικιλία τοπικού ενδιαφέροντος.
ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Συναγρίδα με μπάμιες
Κρητική συνταγή
Υλικά
1 κιλό συναγρίδα, 1 κιλό μπάμιες, 3 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες
1 μεγάλο κρεμμύδι ψιλοκομμένο, 1 πιπεριά κέρατο ή 3-4 πράσινες πιπερίτσες
1 φλιτζάνι ελαιόλαδο, 500 γραμμ. ντομάτες ψιλοκομμένες, αλάτι, πιπέρι
1 κουταλιά ξίδι, 1 κουταλιά μαϊντανό ψιλοκομμένο
Εκτέλεση
Καθαρίζουμε, πλένουμε και στραγγίζουμε τις μπάμιες μέχρι να φύγουν εντελώς τα υγρά τους. Σε μια κατσαρόλα ρίχνουμε τις μπάμιες και το ελαιόλαδο και τις σοτάρουμε. Προσθέτουμε το κρεμμύδι, τις πιπεριές και τα σκόρδα και τα σοτάρουμε μέχρι να μαραθούν. Σβήνουμε το φαγητό με το ξίδι. Αφήνουμε το ξίδι να εξατμιστεί, προσθέτουμε μισό φλιτζάνι νερό και αλάτι, σκεπάζουμε το φαγητό και αφήνουμε να σιγοβράσουν οι μπάμιες.
Στο μεταξύ καθαρίζουμε το ψάρι, το πλένουμε και το κόβουμε κομμάτια. Αδειάζουμε τις μπάμιες σε ένα ταψί, τοποθετούμε από πάνω τις φέτες του ψαριού και το ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 200 °C για 20-30 λεπτά. Σερβίρουμε το φαγητό με φρεσκοτριμμένο πιπέρι και ψιλοκομμένο μαϊντανό.
Μπάμιες λαδερές
Υλικά
- 1 κιλό μπάμιες
- 1 κιλό ώριμες ντομάτες τριμμένες
- 1 κεφάλι σκόρδο σε καθαρισμένες σκελίδες
- 1 φλιτζάνι ελαιόλαδο
- χυμό από αγουρίδα (άγουρο σταφύλι) ή χυμό από 1 λεμόνι
- 1 κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη
Εκτέλεση
Ρίχνουμε τις μπάμιες σ’ ένα μεγάλο ταψί, τις απλώνουμε και τις αφήνουμε 1-2 μέρες να μαραθούν λίγο. Για πιο σύντομα αποτελέσματα τις βάζουμε στον ήλιο. Στη συνέχεια αφού τις πλύνουμε, τις απλώνουμε πάνω σε μία καθαρή πετσέτα να στεγνώσουν και τις καθαρίζουμε προσεχτικά. Κατόπιν ρίχνουμε το ελαιόλαδο σ’ ένα τηγάνι και λίγες λίγες τις τηγανίζουμε ελαφρά, τις στραγγίζουμε και τις ρίχνουμε στην κατσαρόλα. Έπειτα κοπανάμε την αγουρίδα με ξύλινο γουδί, την στύβουμε με τα χέρια μας και αφού την σουρώσουμε σ’ ένα ποτηράκι, την ραντίζουμε στις μπάμιες. Αν δεν έχουμε άγουρο σταφύλι στύβουμε τον χυμό από 1 λεμόνι. Στη συνέχεια στο λάδι του τηγανιού προσθέτουμε την τριμμένη ντομάτα και τις καθαρισμένες σκελίδες του σκόρδου και τα αφήνουμε να βράσουν για λίγο (4-5 βράσεις). Κατόπιν περιχύνουμε με τη σάλτσα τις μπάμιες, προσθέτουμε λίγο νερό, αλάτι και ζάχαρη και βράζουμε το φαγητό σε σιγανή φωτιά. Κουνάμε κάθε τόσο την κατσαρόλα για να μην κολλήσουν και δεν χρησιμοποιούμε κουτάλι για να μην λιώσουν.
