Οι Νηρηίδες κατά την ελληνική μυθολογία ήταν νύμφες, κόρες του Νηρέα και της Ωκεανίδας Δωρίδας.
Ως εγγονές του Ωκεανού, έδιναν ανθρώπινη μορφή σε καταστάσεις και χαρακτηριστικά της θάλασσας. Είχαν τη δύναμη να αγριεύουν τη θάλασσα αλλά και να την γαληνεύουν όποτε ήθελαν. Οι Νηρηίδες δεν επέτρεπαν στις θνητές να τις συναγωνίζονται στην ομορφιά και τη γοητεία. Οι παραδόσεις τις θέλουν να περνούν το χρόνο τους χορεύοντας και κολυμπώντας παρέα με δελφίνια. Άλλοτε πάλι, τις παρουσιάζουν ανακαθισμένες σε θρόνους ή βράχους να τραγουδούν, να υφαίνουν ή να περιποιούνται τα μακριά μαλλιά τους.
Ήταν γύρω στις πενήντα, ενώ έφταναν και τις εκατό, κατά άλλη άποψη. Οι Νηρηίδες ζούσαν στον βυθό της θάλασσας, στο παλάτι του πατέρα τους.
Οι πιο γνωστές από αυτές είναι η Αμφιτρίτη, η οποία ήταν γυναίκα του θεού Ποσειδώνα και μητέρα του Τρίτωνα, η Θέτις (η μελλοντική μητέρα του ήρωα Αχιλλέα), η Ψαμάθη (γυναίκα του Αιακού) και η Γαλάτεια (γυναίκα του κύκλωπα Πολύφημου). Τα ονόματα των Νηρηίδων που συναντώνται στη Θεογονία του Ησίοδου αναφέρονται στις διάφορες καταστάσεις και χάρες της θάλασσας.
Υπενθυμίζουν τα ευεργετήματα της θάλασσας, τα πλούτη που δίνει στον άνθρωπο και την ευκολία που παρέχει στο εμπόριο.
Οι Νηρηίδες παραμένουν μέχρι και σήμερα στις δοξασίες των Ελλήνων με μικρή παραφθορά του ονόματος ως νύμφες “Νεράιδες”. Άλλωστε, οι νεράιδες των παραμυθιών μοιάζουν εξ ορισμού υδάτινες. Είναι όμορφες, με μακριά ξανθά μαλλιά, συνήθως πράσινα μάτια, φορούν λευκά φουστάνια με λευκό μαντήλι και τις βλέπουν μόνο οι σαββατογεννημένοι και οι ελαφροΐσκιωτοι. Αρχηγός τους είναι η κυρά Κάλω και έχουν πολλά ονόματα, όπως Αστέρω, Ουρανία, Λαμπετία, Κανέλα, Κάλω κ.ά. Τους αρέσει ο χορός και συχνά αρπάζουν τους λυράδες για να τους παίξουν και να χορέψουν και συνήθως βγαίνουν τα μεσάνυχτα, μπαίνουν στα σπίτια και κλέβουν τα ρούχα των γυναικών. Σαν γυναίκες, προκαλούν τους άνδρες, τους θέλγουν και ύστερα τους ξεφεύγουν, μέσα από μια διχασμένη έκφραση της σεξουαλικότητάς τους.
Παρά την υπερφυσική τους προέλευση, οι δραστηριότητές τους ταυτίζονται με τις παραδοσιακά γυναικείες: φροντίζουν για την καθαριότητα του σώματος και αγαπούν γενικά το νερό. Οι Νεράιδες παντρεύονται με Νεράιδους, κάνουν παιδιά, ενώ σε κάποιες παραδόσεις υφαίνουν. Η νεράιδα αναπαριστά την ιδανική και τρομακτική θηλυκότητα. Συγκεντρώνει πολυάριθμες γυναικείες ιδιότητες.
