Η αξία των φυτών και των βοτάνων είναι τόσο μεγάλη που δεν θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητη ούτε τη λαϊκή σοφία, ούτε την αρχαία ελληνική μυθολογία και λογοτεχνία.

Κάποιοι μύθοι έδωσαν σε γνωστά στην εποχή μας φυτά το όνομά τους, ενώ κάποιοι άλλοι περιγράφουν λεπτομερώς τη χρήση των βοτάνων ως μέσο ίασης. Μεγάλα συγγραφικά έργα της αρχαιότητας όπως η Ομήρου Ιλιάδα και Οδύσσεια κάνουν αναφορές στη χρήση των βοτάνων. Στην Οδύσσεια η Πηνελόπη, γυναίκα του Οδυσσέα, έδωσε στον Τηλέμαχο βότανα για να απαλύνει την λύπη του για τους μνηστήρες που είχαν παρουσιαστεί στο σπίτι της. Επίσης η μάγισσα Κίρκη έφτιαξε από βότανα ρόφημα που προκάλεσε αμνησία και λησμονιά στους συντρόφους του Οδυσσέα, με σκοπό να τους κρατήσει για πάντα αιχμάλωτους στο νησί της. Στην Ιλιάδα αναφέρεται ότι όταν ο Μενέλαος τραυματίστηκε, ο ιατρός Μαχάων αφού τράβηξε το βέλος από την πληγή τοποθέτησε ήπια φάρμακα φυτικής προέλευσης, που ο πατέρας του Ασκληπιός τα είχε πάρει από τον Χείρωνα. Επίσης ο Αχιλλέας, βασιλιάς των Μυρμιδόνων κατά την διάρκεια του τρωικού πολέμου έδινε στους στρατιώτες του το φυτό Αχιλλέα ή Χιλιολούλουδο για να σταματήσουν το αίμα που έτρεχε από τις πληγές τους.  Όταν μάλιστα τραυματίστηκε ο Αινείας, η θεά Αφροδίτη εμφανίστηκε και θεράπευσε τα τραύματα του χρησιμοποιώντας δίκταμο που είχε συλλέξει από την Κρήτη. Μάλιστα με το ίδιο φυτό, αφού το συνέλεξε μόνη της από το όρος Ίδη, έκανε κατάπλασμα και απάλυνε τους πόνους του τοκετού της.

Στη μάχη εναντίον των Τιτάνων, ο Ηρακλής πολεμώντας μαζί με τους Κενταύρους τραυμάτισε κατά λάθος τον σοφό Κένταυρο Χείρωνα στο πόδι. Ο Χείρων τότε χρησιμοποίησε ένα βότανο, την Κενταύρια, για να σταματήσει το δηλητήριο με το οποίο ήταν ποτισμένο το βέλος. Η θεά των λουλουδιών και της βλάστησης, η Χλωρίδα βρήκε μια μέρα το άψυχο σώμα μιας νύμφης στο δάσος. Το πήρε και το μεταμόρφωσε σε λουλούδι. Κάλεσε τότε την Αφροδίτη τη θεά της αγάπης και το Διόνυσο το θεό του κρασιού. Η Αφροδίτη χάρισε στο λουλούδι ομορφιά και ο Διόνυσος πρόσθεσε νέκταρ για να του δώσει γλυκιά ευωδία. Ο Ζέφυρος, ο θεός του ανέμου, φύσηξε μακριά τα σύννεφα και έτσι ο Απόλλωνας, ο θεός του Ήλιου, μπόρεσε να λάμψει και να το κάνει να ανθίσει. Έτσι δημιουργήθηκε το τριαντάφυλλο. Η Δάφνη ήταν μια άλλη Νύμφη, αφιερωμένη στην θεά Άρτεμη. Η νεαρή και όμορφη Δάφνη αρνιόταν να παντρευτεί, αλλά για κακή της τύχη μια μέρα που περπάταγε στο δάσος την είδε ο θεός Απόλλωνας και την ερωτεύτηκε. Την κυνήγησε και τότε αυτή προσευχήθηκε στον πατέρας της -ποταμό Πηνειό- για να την σώσει. Αμέσως μετά μεταμορφώθηκε στο φυτό δάφνη που φύτρωνε στις όχθες των ποταμών. Ο Απόλλωνας έκοψε φύλλα από το φυτό και έπλεξε δάφνινο στεφάνι, το οποίο αργότερα χρησιμοποιήθηκε στην στέψη των νικητών των ολυμπιακών αγώνων αλλά και άλλων ηρώων. Νύμφες, Νάρκισσος, Υάκινθος και πολλοί άλλοι ήρωες τις μυθολογίας έχουν συνδέσει το όνομά τους με αρωματικά φυτά και βότανα ή έδωσαν το όνομά τους σε πολλά από αυτά.