Περιηγητισμός ως μοχλός ανάπτυξης.

Θεωρούμε ότι ανάπτυξη μέσω της αύξησης επισκεπτών και του ενδιαφέροντος για μια περιοχή, δεν μπορεί να λειτουργήσει αποσπασματικά, αλλά ως μια ενιαία λειτουργική ενότητα. Κάθε προσπάθεια αύξησης των επισκεπτών και των δραστηριοτήτων, πρέπει να συλλειτουργήσει σε συνδυασμό – συνεργασία, με τους φυσικούς, παραγωγικούς, και πολιτιστικούς πόρους. Ο οικισμός, η πολιτιστική, πνευματική και ιστορική κληρονομιά, η παράδοση, η γαστρονομία, οι γεωργικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, το περιβάλλον, η λαϊκή τέχνη, το εμπόριο, αλλά και η διοίκηση και παροχή υπηρεσιών, θα πρέπει να σχηματίσουν ένα πλέγμα συνεργαζόμενων συνόλων, το οποίο θα σχεδιάζεται και θα καθορίζεται από έναν κεντρικό φορέα. Το σύνολο των δραστηριοτήτων αφενός θα επηρεάσει θετικά την τοπική αναπτυξιακή διαδικασία και τη συγκράτηση του τοπικού πληθυσμού, αφετέρου θα συμβάλει στη διάχυση των οικονομικών ωφελειών στη περιοχή.

Η έννοια του περιηγητισμού.

Η ιστορία είναι παντού, γιατί είναι χρόνος. Είναι τα υλικά ή άυλα σημάδια που αφήνει το παρελθόν και που, σαν ζωντανοί οργανισμοί, εξελίσσονται με το πέρασμα του καιρού και τις εναλλαγές των γενεών. Είναι επίσης ο τρόπος, με τον οποίο σκεφτόμαστε και εξηγούμε το παρελθόν. Υποχρέωσή μας είναι να πα¬ραδώσουμε το παρελθόν ακέραιο στο μέλλον. Έχουμε καθήκον να εξασφαλίσουμε την ιστορική συνέχεια, διασώζοντας και διατηρώντας τα στοιχεία εκείνα του κτισμέ¬νου περιβάλλοντος που μπορούν να την τεκμηριώσουν, δηλαδή τα μνημεία. Γιατί είναι ακριβώς αυτά τα στοιχεία που με τον πιο άμεσο και απτό τρόπο εικονογρα¬φούν αυτήν την ιστορική συνέχεια, ενώ συνάμα διδάσκουν και εξηγούν. Υποχρέωσή μας είναι να χρησιμοποιούμε τα μνημεία ως πηγές γνώσης, ως στοιχεία λειτουργικά της σύγχρονης ζωής, ως πηγές πνευματικής απόλαυσης, αισθητικής καλλιέργειας και ανανέωσης.

Η ιδέα του περιηγητισμού ξεκινά στο βάθος της ιστορίας. Αντικείμενό του υπήρξαν η περιέργεια, η γνώση και η περιπέτεια. Οι περιηγητές υπήρξαν και είναι ταξιδευτές. Εξερευνητές, άτομα με πάθος για το χώρο και την ιστορία, τη φύση και τους ανθρώπους, ταξιδιώτες του ονείρου και της επιθυμίας. Η σύγκριση του μαζικού τουρισμού με την περιήγηση καθορίζεται από το ποσοτικό του ενός με το ποιοτικό του άλλου. Ο περιηγητισμός απαιτεί παιδεία , καλλιέργεια, προσπάθεια και κόπο, για να κατακτήσεις τη γνώση και την αίσθηση της γοητείας που ασκεί ένας τόπος. Η έννοια του παλιού περιηγητή έχει πλέον αντικατασταθεί με τη σύγχρονη αντίληψη του τουρίστα που έχει μεταβληθεί σε μονάδα του ανώνυμου τουριστικού πλήθους που άγεται και φέρεται μέσα στο πρόγραμμα που έχει επιλέξει ο τουριστικός του πράκτορας.

Διαδρομές στο χώρο και το χρόνο

Φιλοσοφία του περιηγητισμού

Φιλοσοφία αλλά και βασικός στόχος ενός περιηγητικού προγράμματος είναι η δημιουργία ενός ρεύματος περιηγητισμού που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον ατόμων και ομάδων, όπως, ιστορικών, αρχαιολόγων, γιατρών, λογοτεχνών, γαστρονόμων κλπ., ενώ θα αναπτυχθούν και παράλληλες δραστηριότητες, όπως αναψυχή, επιμόρφωση, πολιτιστικά δρώμενα κλπ.

Στόχος της περιηγητικής μορφής την οποία πρέπει να εντάξουμε στη γενικότερη φιλοσοφία για τη συνολική ανάπτυξη της περιοχής, είναι η πνευματική και ψυχική γνωριμία του επισκέπτη ή του κατοίκου με τον τόπο. Ένας τρόπος να το πετύχουμε είναι να εντάξουμε την περιήγηση στο χώρο, ανακαλώντας και ξεδιπλώνοντας από την αρχή κάθε ιστορικό, περιβαλλοντικό, πολιτισμικό στοιχείο που του παρέχει ο τόπος, και να το αξιοποιήσουμε, είτε ως κίνητρο για την επιλογή του, είτε ως επιστέγασμα της επιλογής του. Παράλληλα να προτρέπουμε τον επισκέπτη να ταξιδέψει, μέσω των χώρων και των οπτικών ερεθισμάτων στο χρόνο. Να περπατήσει και ο ίδιος στα χνάρια ενός σημαντικού πολιτισμού. Εμπειρία που θέλουμε να πάρει μαζί του για να παρακινήσει και τον επόμενο επισκέπτη. Να ακολουθήσει ο ίδιος τις ρίζες αυτού του πολιτισμού και να φτάσει στο σήμερα.

 

Η εμπειρία της Περιήγησης

Δράσεις και στόχοι του προγράμματος.

Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει να συνδυάζει ακριβώς όλα εκείνα που είναι απαραίτητα για την υλοποίησή του, μέσα από τη μυθολογία και την ιστορία της περιοχής, από την γαστρονομία, τις αγροτουριστικές μονάδες, τις παραγωγικές μονάδες τοπικών προϊόντων, τη μαζική εστίαση, τα κέντρα πολιτισμού, τα μουσεία, το φυσικό περιβάλλον, τη χλωρίδα και την πανίδα κλπ., ακολουθώντας τα ίχνη της αδιάσπαστης συνέχειας της τοπικής ιστορίας και του πολιτισμού, από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα, αξιοποιώντας για αυτό το σκοπό όλα τα σημαντικά σημεία και αξιοθέατα. Ο επισκέπτης, ακόμα και απροετοίμαστος, δεν θα πρέπει να δυσκολευτεί, αν το επιθυμεί, να γνωρίσει τις βασικές περιόδους της τοπικής ιστορίας, αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Επίσης, θα γνωρίσει τις γεύσεις και τη μαγειρική τέχνη, μέσα από ένα ταξίδι στο χρόνο. Μια συντονισμένη προσπάθεια που θα έχει σαν στόχο ο επισκέπτης – περιηγητής, όχι μόνο να δει και να απολαύσει, αλλά και να γνωρίσει, να ζήσει και να αισθανθεί.

Απλή ματιά στις πηγές, πείθει ότι η αιτία, αφετηρία και απαρχή του περιηγητισμού ανευρίσκεται στην επιδίωξη των παλαιότερων ανθρώπων να επισκεφθούν τα διάφορα «ιερά», τα κέντρα- τόπους θρησκευτικής λατρείας και να γνωρίσουν από κοντά το περιβάλλον και τους ανθρώπους. Η επιδίωξη βίωσης λατρευτικών εμπειριών, αποκτούσε ιδιαίτερη σημαντικότητα όταν συμπορευόταν με τη διάθεση απόκτησης γνώσεων για τον τόπο και τον τρόπο ζωής των ανθρώπων.

Υλοποίηση προγράμματος.

Συνοπτικά η διαδικασία για την υλοποίηση ενός προγράμματος με βάση τις αρχές και τη λογική του περιηγητισμού, απαιτεί τη μελέτη και καταγραφή κάθε στοιχείου που συνθέτει την ιστορική, πολιτισμική, περιβαλλοντική, γαστρονομική κλπ., ταυτότητα της περιοχής, χωριστά, ανά θεματική ενότητα. Από την επεξεργασία των στοιχείων και τη μεταξύ τους σύνδεση θα προκύψει το κατάλληλο ανά περιοχή πρόγραμμα.

Οι περισσότερες περιοχές της Ελλάδας έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν τον επισκέπτη από την προϊστορία μέχρι τους νεότερους χρόνους. Σε όλο αυτό το ταξίδι η κάθε περιοχή έχει να επιδείξει σημαντικά μνημεία, αξιόλογη παραδοσιακή λαϊκή αρχιτεκτονική, νεοκλασικά κτίρια και ναούς, σημαντικά αγροτικά προϊόντα, σπουδαία πολιτισμικά στοιχεία, περιοχές φυσικού κάλλους κλπ. Όλα αυτά θα ταξινομηθούν, θα συνδεθούν μεταξύ τους χρονικά και γεωγραφικά και θα συνθέσουν την ταυτότητα της περιοχής, αλλά και ένα δίκτυο με ολοκληρωμένη πρόταση για τον επισκέπτη, κάτοικο, ερευνητή κλπ.

Ανάπτυξη Γαστρονομικού και Θρησκευτικού Τουρισμού

Για το κεφάλαιο Γαστρονομία, είναι αποδεδειγμένο, ότι ταιριάζει με όλους τους άξονες ανάπτυξης μιας περιοχής. Να μη ξεχνούμε ότι πολλές περιοχές έγιναν γνωστές είτε από τα προϊόντα τους, είτε από τις τοπικές γεύσεις. Η δύναμη της γαστρονομίας και η σχέση της με την επιλογή του επισκέπτη είναι τέτοια, που εφόσον συνδεθεί με την ιστορία, τον πολιτισμό, την υγεία, τον τρόπο ζωής, κλπ., μπορεί από μόνη της να παίξει το ρόλο του ξεναγού, αλλά ταυτόχρονα να ταξιδέψει τον επισκέπτη από το χθες στο σήμερα με τον πιο ασφαλή τρόπο.

Η ελληνική γαστρονομία μπορεί να είναι ένας από τους κύριους λόγους για να επισκεφθούν την χώρα μας περισσότεροι τουρίστες. Γαστρονομία, περιβάλλον, πολιτισμός και παράδοση συνδυάζονται εξαιρετικά. Η γαστρονομία, όταν βασίζεται σε ντόπια υλικά και παραδοσιακές μεθόδους παρασκευής, μπορεί από μόνη της να αποτελέσει επαρκή λόγο για να επισκεφθεί κάποιος μια ξένη χώρα. Μπορεί επίσης να συνδυαστεί με τέτοιον τρόπο, ώστε το τελικό τουριστικό προϊόν να συνθέτει μια μοναδική εμπειρία πολιτισμού και αναψυχής που θα ξεκινά από τα αξιοθέατα, το περιβάλλον, την ιστορία και την παράδοση του τόπου μας και θα καταλήγει στο …πιάτο του.

 

Σημαντικό κίνητρο για προσέλκυση επισκεπτών, αποτελεί και ο Προσκυνηματικός Περιηγητισμός. (θρησκευτικός Τουρισμός) σε συνδυασμό με τη θρησκευτική λαογραφία αλλά και η μοναστηριακή διατροφή. Τα Μοναστήρια, οι παλιές εκκλησίες, τα θρησκευτικά μνημεία, θα αποτελέσουν την αφετηρία και το συνδετικό κρίκο, ανάμεσα στα προϊόντα, στην ιστορία του Ελληνισμού, της Ορθοδοξίας, της Ελληνικής παράδοσης αλλά και της υπεράσπισης και προβολής ενός άλλου τρόπου ζωής. Επίσης η μοναστηριακή διατροφή σε συνδυασμό με τα τρία θρησκευτικά και διατροφικά σύμβολα (σίτος, οίνος, έλαιον), θα επιστρέψουν στην ιστορία, θα συνδεθούν με την Ορθοδοξία και την παράδοση και θα επανασυνδεθούν στην καθημερινή ζωή, με την προσδοκία να προκαλέσουν τη μνήμη και το συναίσθημα με στόχο την επιστροφή στη ζωή και στις ανθρώπινες αξίες.

Στόχος αυτής της προσπάθειας είναι, τα σύμβολα αυτά, πλαισιωμένα από την ιστορία τους στην αρχαία Ελλάδα αλλά και στο Βυζάντιο μέχρι τις μέρες μας, να εξελιχθούν σε γνώσεις και αξίες ζωής, μυστικά διατροφής, αλλά και αυθεντικές συνταγές που θα έχουν την εμπειρία και την ευλογία του χώρου και των ανθρώπων του. Σκοπός μας είναι να αναδείξουμε την ιερότητα του χώρου, των ανθρώπων, των προϊόντων, της Ορθοδοξίας, της ελληνικής παράδοσης και διατροφής, προσφέροντας στον επισκέπτη ένα ολοκληρωμένο και ελκυστικό πρόγραμμα. Ας μη ξεχνάμε ότι στο τρίπτυχο, στάρι- αμπέλι- ελιά και τα προϊόντα τους, στηρίζεται η Ελληνική και Μεσογειακή διατροφή που τόσο προβάλλεται σε όλο τον κόσμο…

 

Σε όλο αυτό το ιστορικό ταξίδι, οι περισσότερες περιοχές έχουν να επιδείξουν σημαντικά θρησκευτικά μνημεία, αξιόλογη παραδοσιακή λαϊκή αρχιτεκτονική, νεοκλασικά κτίρια και ναούς, σημαντικά αγροτικά προϊόντα, σπουδαία πολιτισμικά στοιχεία, περιοχές φυσικού κάλλους κλπ. Όλα αυτά θα ταξινομηθούν, θα συνδεθούν μεταξύ τους χρονικά και γεωγραφικά και θα συνθέσουν την ταυτότητα της περιοχής, αλλά και ένα δίκτυο με ολοκληρωμένη πρόταση για τον επισκέπτη, προσκυνητή, κάτοικο, ερευνητή κλπ. Κάθε σημείο αναφοράς θα αποτελεί ταυτόχρονα και την αφορμή για μια εκδήλωση, ένα αφιέρωμα, ένα δρώμενο, ένα επιμορφωτικό και εκπαιδευτικό σεμινάριο κλπ.

Σημαντικό ρόλο και κίνητρο θα αποτελέσουν και οι θρησκευτικές γιορτές σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, τα τοπικά έθιμα και οι παραδόσεις. Η συνολική προσπάθεια για τη δημιουργία ενός θρησκευτικού περιηγητικού προγράμματος απαιτεί μελέτη και στη συνέχεια η οργάνωση ενός πακέτου διαφημιστικού και δημοσίων σχέσεων για την όσο το δυνατόν καλύτερη δημοσιοποίησή του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η μοναστηριακή διατροφή δεν είναι μόνο αυτό που αποκαλούμε Μεσογειακή Δίαιτα. Είναι κάτι πολύ περισσότερο. Προσπαθώντας κανείς να βρει, τι είναι ο μοναχικός βίος, διαπιστώνει πως δεν υποτάσσεται σε λογικά μέτρα, γιατί ο μοναχικός βίος είναι ιδέα, είναι πνεύμα, είναι ελευθερία, είναι ζωή, είναι βίωμα. Ο άνθρωπος αποτελείται από την ψυχή και το σώμα. Ο νους κατευθύνει και οδηγεί τον άνθρωπο στην πνευματική προαγωγή, κρατώντας ισορροπία ανάμεσα στο σώμα και τη ψυχή. Αυτό που επιδιώκουμε εμείς αναπτύσσοντας ένα πρόγραμμα μοναστηριακής διατροφής, δεν αφορά μόνο τη δίαιτα, την υγεία και τη νηστεία, αλλά όλη τη φιλοσοφία της διατροφής από τη διαδικασία φυτέματος ενός σπόρου ή φυτού μέχρι την παρασκευή του φαγητού αλλά και την ιεροτελεστία του γεύματος. Για το σκοπό είναι απαραίτητη η εκπόνηση ειδικών προγραμμάτων, σεμιναρίων, γιορτών και εκδηλώσεων που παράλληλα θα παρακολουθούν τον κύκλο των εποχών και των τοπικών εθίμων.

Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα περιηγητισμού το οποίο μπορεί να συμπεριλαμβάνει όλες τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, την αξιοποίηση του πολιτισμού, τη γαστρονομική μας παράδοση, τη σύνδεση του πρωτογενή τομέα με τον τουρισμό, την ανάπτυξη και προβολή τοπικών προϊόντων, της τοπικής λαϊκής τέχνης κλπ., είναι ικανό να αυξήσει την τουριστική κίνηση προσελκύοντας ειδικές κατηγορίες τουριστών, που κατά γενική ομολογία τους, αυτήν την Ελλάδα θέλουν να γνωρίσουν και αυτή τους μαγεύει.

Greekgaia. Ανάπτυξη Προγραμμάτων Γαστρονομικού & Θρησκευτικού Τουρισμού.