Η εργασία στον αργαλειό αναφέρεται από τα προϊστορικά χρόνια. Στα έπη του Ομήρου, είναι φανερό ότι ο αργαλειός στην αρχαία Ελλάδα ήταν μια από τις πιο βασικές ασχολίες των γυναικών. Για να φτιάξουν ένα ύφασμα στον αργαλειό, προηγούνταν πολλές και επίπονες εργασίες όπως, πλύσιμο μαλλιών σε βραστό νερό, στέγνωμα, άνοιγμα μαλλιών, λανάρισμα, γνέσιμο, βάψιμο κλπ.  Αργαλειός, υφαντό, καρπίτι κλπ. σημαίνει ρίζα, παράδοση, λεβεντιά αλλά και ψωμί. Ο αργαλειός δεν έλειπε σχεδόν από κανένα σπίτι. Η έμπειρη υφάντρα γνώριζε ότι ένα καλό υφαντό δεν ήταν μόνο τα σχέδια και η αισθητική του αλλά η ποιότητα του μαλλιού και η επεξεργασία. Η ποιότητα του μαλλιού εξαρτάται από τη ράτσα του προβάτου, την υγεία του, που ζει και τι τρώει, τις κλιματολογικές συνθήκες, η εποχή που θα κουρευτεί αλλά και από πιο σημείο του ζώου προέρχεται το μαλλί. Τα μαλλιά της ράχης ήταν καλύτερα από αυτά της κοιλιάς ή των ποδιών. Μόλις τα μαλλιά έφταναν στα χέρια της γυναίκας, έπρεπε πρώτα να τα πλύνει καλά με καυτό νερό και μετά να τα ξεβγάλει.

Σειρά μετά είχε το λανάρισμα, με τα χέρια ή τα λανάρια. Μετά θα πάνε στο χτένι για να βγουν οι «τουλούπες» και από εκεί στη ρόκα για το γνέσιμο. Έφτανε έτσι η ώρα της βαφής και η επιλογή του χρώματος. Για καφέ χρώμα, η υφάντρα χρειαζόταν φλούδα καρυδιού, συχνά ανακατεμένη με λίγη καπνιά από τζάκι. Για σκούρο καφέ χρειαζόταν περισσότερες φλούδες και περισσότερο βράσιμο.

Από βελανίδια έβγαζαν το μπεζ, ενώ το κόκκινο χρώμα το έφτιαχναν με ρίζες χόρτων. Το κίτρινο έβγαινε από σπαρτολούλουδα, το αχυρί από άχυρα, το μπλε από Λαπαθόριζα ή γαλαζόπετρα, το πορτοκαλί από μελιό (φύλλα από δέντρο που μοιάζει με τη βάγια), το χρυσαφί από γαλαξίδα και το γκρι από βελανίδι και βιεριόλι. Φυσικά η έμπειρη υφάντρα ήξερε ότι στα χρώματα αυτά απαγορεύονταν να μπει σπίρτο, ή άλλο χημικό προϊόν γιατί «έκοβαν».

Για να φτιάξει το χρώμα η υφάντρα, άναβε φωτιά, έβαζε τη σιδηρωστιά και πάνω το καζάνι με το νερό. Έβαζε τα καρυδότσουφλα και τα έβραζε για δύο ώρες. Όταν το νερό έπαιρνε χρώμα, βούταγε μια κλωστή για να δει αν το χρώμα ήταν το επιθυμητό. Κατόπιν με ένα κοφίνι έβγαζε τα καρυδότσουφλα από το καζάνι, αφού τα άφηνε να στραγγίσουν καλά. Στη συνέχεια έβαζε τα «νέματα» να βαφτούν. Όσο πιο πολύ τ’ άφηνε στο καζάνι, τόσο πιο σκούρα γίνονταν. Ύστερα τα έβγαζε από το καζάνι, τα στράγγιζε και τα έβαζε σε ένα μεγάλο σκαφίδι, τα σκέπαζε με ένα ύφασμα και τ’ άφηνε να κρυώσουν. Μετά τα ξέβγαζε με κρύο νερό και τα άπλωνε σε σκιερό μέρος. Η ώρα για το μεσούρισμα και την ύφανση είχε φτάσει. Ο εξοπλισμός της υφάντρας για να δημιουργήσει ένα υφαντό είναι αρκετά μεγάλος.

Συνοπτικά αναφέρουμε το καζάνι για το πλύσιμο και το βάψιμο του μαλλιού, το σκαφίδι, τα λανάρια για να ξάνει τα μαλλιά, τα χτένια για να φτιάξει τις τουλούπες, η ρόκα που θα στηριχτεί η τουλούπα για να γνεθεί, το αδράχτι που είναι εξάρτημα της ρόκας για να στρίβει το μαλλί, το σφοντύλι, ξύλινο εξάρτημα που εφαρμόζεται στο αδράχτι και βοηθάει στο στρίψιμο του μαλλιού, ο αγκάλιστρος πάνω στον οποίο τυλίγεται το νέμα από το αδράχτι της ρόκας, η ανέμη που περιστρέφεται σε σιδερένιο συνήθως άξονα ώστε να ξετυλίγεται το μασούρι, τα μασούρια, που είναι καλάμια 15-20 πόντων, ανάλογα με τη σαΐτα, το μαγγάνι για το γέμισμα των μασουριών, το κλουβί, ένα ξύλινο κατασκεύασμα στο οποίο προσαρμόζονται λεπτές μεταλλικές βέργες στις οποίες περνάμε τα μασούρια, τα παλούκια της γης, τα οποία καρφώνουμε στη γη σε τέτοια απόσταση, όση θέλουμε να είναι το στημόνι που θα υφάνουμε, οι τυλίχτρες, δύο διχαλωτά γερά ξύλα χωμένα στη γη, το αντί και η σιδερόβεργα για να στερεώνεται το διασίδι, το χτένι, που μοιάζει με τη χτένα των μαλλιών, αλλά έχει μάκρος 80ε εκατοστά, τα μιτάρια, το χτένι του αργαλειού, η απλώτρα, οι πατήθρες, το ξυλόχτενο, για να μπαίνει μέσα το χτένι με τα στημόνι και η σαϊτιά, ξύλινη θήκη σε σχήμα μεγάλου ματιού, με βελόνα στη μέση για να στηρίζεται το κλάμι με το νήμα. Εκτός φυσικά από τον εξοπλισμό απαραίτητα ήταν, η επιμονή και υπομονή, οι ατέλειωτες ώρες εκμάθησης και εξάσκησης, η φαντασία, η αισθητική και η περηφάνια, για να μείνουν στην ιστορία τα υφαντά τους.

Αξίες που αποτυπώθηκαν και αποτυπώνονται ακόμη και σήμερα στον αργαλειό της παραδοσιακής υφάντρας και μας επιτρέπουν να αναστοχαζόμαστε κάθε τόσο και να επαναπροσδιορίζουμε τη ζωή μας μέσα από τη δική της ματιά και να νιώθουμε μια στάλα συγκίνησης…