ΦΡΟΥΤΑ – Τα δώρα της φύσης

Μήλο
Η μηλιά ήταν γνωστή από τους προϊστορικούς χρόνους, τόσο σε άγρια όσο και σε καλλιεργούμενη μορφή. Η καταγωγή της τοποθετείται στην περιοχή νότια του Καυκάσου. Το δέντρο καλλιεργείται από την αρχαιότητα στην Ασία και στην Ευρώπη. Η καλλιεργούμενη μηλιά αναφέρεται από το Θεόφραστο τον 3o αι. π.Χ.. Πρόκειται για το πιο διαδεδομένο οπωροφόρο παγκοσμίως. Η ιστορία του μήλου ξεκινά από την αρχαία Αίγυπτο όπου, όπως υποστηρίζουν οι περισσότεροι ιστορικοί, περίπου τον 13ο αιώνα π.Χ. ο Φαραώ Ραμσής φύτεψε τις πρώτες μηλιές στις όχθες του Νείλου. Άλλοι πάλι ισχυρίζονται ότι έχουν βρεθεί απολιθώματα μήλων σε διάφορα χωριά της Ελβετίας, τα οποία χρονολογούνται από τη Λίθινη Εποχή. Στην αρχαία Ελλάδα, πάντως, οι αναφορές της μυθολογίας μιλούν για τα μήλα στον Κήπο των Εσπερίδων και οι αναφορές σχετικά με την καλλιέργεια των μήλων ξεκινούν τον 7ο αιώνα π.Χ. Μεγάλη είναι η παρουσία του μήλου στους μύθους, τους θρύλους και τα παραμύθια σε όλη την Ευρώπη, ως ένα από τα πιο παλιά και ευρέως αναγνωρισμένα σύμβολα. Σύμβολο απαγορευμένης γνώσης , αιώνιας νεότητας, αλλά και μεγάλης θρεπτικής αξίας.

Πορτοκάλι
Από τα σημαντικότερα εσπεριδοειδή με καταγωγή από την Ινδία και την Κίνα. Γνωστή από τα αρχαία χρόνια όμως η εντατική της καλλιέργεια άρχισε από το 10 μ.Χ. αιώνα στη βόρεια Αφρική. Γύρω στο 1490 έφτασε στις μεσογειακές περιοχές από Πορτογάλους θαλασσοπόρους και πιθανολογείται ότι σε αυτούς οφείλει το όνομα της. Στη συνέχεια από την Ελλάδα διαδόθηκε σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες. Υπάρχουν 160 περίπου ποικιλίες πορτοκαλιάς, οι πιο σημαντικές που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι: Βαλέντσια, Χίου, Άρτας, Σουλτανί του Φόδελε, Μέρλιν, Σαγκουίνι. Πολύ εύγευστοι και χυμώδεις καρποί δίνουν χυμούς πλούσιους σε βιταμίνες.

Αχλάδι
Πηγές αναφέρουν ότι οι αγρότες άρχισαν να εξημερώνουν το αχλάδι 7000 χρόνια πριν, κατά πάσα πιθανότητα παράλληλα με το μήλο. Οι αρχαίοι Έλληνες το εκτιμούσαν πολύ. Ο Όμηρος αναφέρει ότι « είναι δώρο των θεών». Η διάδοσή του στην υπόλοιπη Ευρώπη, θα πρέπει να αποδοθεί στους Ρωμαίους. Ασχολήθηκαν πολύ με το δέντρο της αχλαδιάς, έκαναν πολλές βελτιώσεις στον αγρό και δημιούργησαν περίπου πενήντα ποικιλίες. Σήμερα υπάρχουν πάνω από 15000 ποικιλίες σε όλο τον κόσμο.

Σταφύλι
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Στάφυλος ήταν γιος του Διονύσου και της Αριάδνης. Σε άλλο μύθο ο Στάφυλος ήταν βοσκός του βασιλεία της Αιτωλίας Οινέα. Καθώς έβοσκε τις κατσίκες του, παρατήρησε ότι μια από αυτές τρώγοντας συνέχεια ένα συγκεκριμένο καρπό πάχαινε περισσότερο από τις άλλες. Μάζεψε τότε αρκετούς και τους πρόσφερε στον βασιλιά του. Εκείνος παρασκεύασε ένα χυμό τον οποίο ονόμασε «οίνο», στον δε καρπό έδωσε το όνομα του βοσκού του (σταφύλι). Το αμπέλι και η οικογένεια του ήταν γνωστά από την παλαιολιθική εποχή. Τα αμπέλια ξεκίνησαν να καλλιεργούνται από την εποχή του χαλκού, καθώς κουκούτσια από σταφύλια βρέθηκαν σε κατοικίες της εποχής αυτής. Στην Ελλάδα, η πρώτη καλλιέργεια αμπελιού έγινε στην Κρήτη ή την Θράκη και χρονολογείται γύρω στο 1.000 π.Χ. Ο Όμηρος αναφέρεται στο αμπέλι και το κρασί με τις ονομασίες οίνη, Οινόη, οινιάδα και άλλα. Στη συνέχεια οι Έλληνες και οι Φοίνικες μετέφεραν αμπέλια στην Ιταλική χερσόνησο, αργότερα στη Γαλλία και την περίοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το αμπέλι έφτασε στη Βρετανία. Στην ελληνική ύπαιθρο ο τρύγος, μαζί με το πάτημα των σταφυλιών που τον ακολουθούσε, ήταν μια από τις σημαντικότερες αγροτικές εργασίες και αφορμή για γιορτή, συνοδευόμενος από τα ανάλογα έθιμα.

Καρπούζι
Πρωτοεμφανίστηκε πριν από 5.000 χρόνια στην Αφρική, σύμφωνα με ιερογλυφικά της Αρχαίας Αιγύπτου. Τον 10ο αιώνα μ.Χ. καλλιεργήθηκε στην Κίνα και τον 13ο αιώνα εμφανίστηκε στην Ευρώπη. Στην αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη, μάλλον ήταν άγνωστο κατά την προχριστιανική περίοδο. Τις πρώτες αναφορές τις έχουμε κατά τον 2ο και 3ο αιώνα μ.Χ. Ωστόσο, σήμερα, η καλλιέργειά του έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Η ελληνική λέξη για τον καρπό είναι «υδροπέπων».

Σύκο
Το σύκο είναι εδώ και τουλάχιστον 3.000 χρόνια υπήρξε πολυαγαπημένο φρούτο και βασικό στοιχείο της Ελληνικής διατροφής , αφού συνιστούσε την κύρια τροφή των αθλητών στους Ολυμπιακούς αγώνες, αλλά παράλληλα συνδεόταν με τη λατρεία του Διονύσου, της Δήμητρας και των Πυθαγορείων. Το σύκο εκτός από θρεπτικό αποτελούσε και σύμβολο της ευημερίας , τη γονιμότητας, τη γνώσης και την ενότητας. Στην Αρχαία Αθήνα τα σύκα ήταν πρώτα στις προτιμήσεις και φυσικά στην καλλιέργεια. Απαγορευόταν αυστηρά η εξαγωγή τους και υπήρχε τιμωρία σε όποιον εξήγαγε παράνομα. Αυτός ο οποίος κατήγγειλε ένα τέτοιο παραβάτη έπαιρνε αμοιβή και ονομαζόταν συκοφάντης. Εξίσου ιδιαίτερη θέση κατέχει το σύκο και στη Μυθολογία αλλά και μεταγενέστερα την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Βερίκοκο
Κατάγεται από τη Β. Κίνα, Μαντζουρία και Μογγολία. Ήρθε στην Ευρώπη από την Αρμενία. Η καλλιέργεια της βερικοκιάς ήταν γνωστή στην Κίνα από το 2200 π.Χ. και φαίνεται ότι μεταφέρθηκε στην Ελλάδα από τον Μέγα Αλέξανδρο, γιατί δεν αναφέρεται από τον Θεόφραστο (400 π.Χ.). Ο Διοσκουρίδης ανέφερε τα βερίκοκα ως αρμενικά μήλα, λόγω της προέλευσης του φυτού. Το βερίκοκο είναι πλούσιο σε βιταμίνη Α. Επίσης περιέχει βιταμίνες C, Β1, Β2 και φυσικό σάκχαρο. Επίσης τα βερίκοκα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες.

Ροδάκινο
Η ροδακινιά θεωρείται ως «το δέντρο της ζωής του Επίγειου Παραδείσου. Ο ανθός της συμβολίζει την άνοιξη, την αναγέννηση και ως συνέπεια τη γονιμότητα. Η ιστορία αυτού του φυτού μεγάλη. Για πολλούς λαούς είχε ιδιαίτερους συμβολισμούς με τους περισσότερους από αυτούς να συμφωνούν πως συμβολίζει την γυναικεία γονιμότητα (Αίγυπτος, Ρώμη, Κίνα) ενώ τα ροδάκινα συνδέονταν με την αθανασία, την ειλικρίνεια και την αλήθεια. Πιστεύεται ότι ήρθε στην Ευρώπη από την Κίνα. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν γνώριζαν την ροδακινιά. Οι καρποί της ροδακινιάς ποικίλουν πολύ ανάλογα με την ποικιλία, το μέγεθος, το χρώμα και το άρωμα. Το ροδάκινο είναι ένα φρούτο που περιέχει, σάκχαρα, πρωτεΐνες, βιταμίνη C, Ε, πολλά αντιοξειδωτικά, φυτικές ίνες, ασβέστιο, κ.α.

Φράουλα
Στην Ευρώπη οι πρώτες καλλιέργειες άγριας φράουλας άρχισαν το Μεσαίωνα στη Ρώμη και η μόνη γνωστή ποικιλία την περίοδο αυτή προερχόταν από τις Άλπεις. Σημαντικές αλλαγές στην καλλιέργειά της παρατηρήθηκαν όταν στην Ευρώπη ήρθαν οι πολύ μεγαλύτερες αμερικανικές φράουλες και στη συνέχεια οι ποικιλίες από τη Χιλή, που οι συνεχείς διασταυρώσεις τους οδήγησαν περίπου στις τωρινές φράουλες. Η φράουλα είναι ήδη γνωστή από την εποχή των Ρωμαίων όχι όμως ως φρούτο, αλλά μάλλον ως καλλωπιστικό φυτό. Η φράουλα όπως την ξέρουμε σήμερα έχει μια ιστορία που κρατά από το 18ο αιώνα. Στην Ελλάδα καλλιεργήθηκε πρώτη φορά το 1938. Σήμερα υπάρχουν περίπου 600 διαφορετικές ποικιλίες του αγαπημένου γλυκού και αρωματικού φρούτου. Οι φράουλες έχουν πολλές ευεργετικές ιδιότητες στην υγεία.

Πεπόνι
Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι η καλλιέργεια πεπονιών γινόταν στο Ιράν και στην Κίνα, πριν από 5000 χρόνια, και την Αίγυπτο, πριν από 4000 χρόνια. Τόπος καταγωγής του θεωρείται η Ινδία και η Αφρική και στη συνέχεια εξαπλώθηκε και σε άλλες περιοχές όπως αυτή της Μεσογείου. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι, γνώριζαν το πεπόνι, αλλά προτιμούσαν το καρπούζι. Θεωρούσαν το πεπόνι λαχανικό και το κατανάλωναν σε σαλάτες ή μαγειρεμένο, με ξίδι, πιπέρι και με άλλα μπαχαρικά. Σήμερα στην Ελλάδα ιδιαίτερα παραγωγικές θεωρούνται οι περιοχές της Κρήτης και της Πελοποννήσου, όπου και είναι πολύ ευνοϊκές οι κλιματικές συνθήκες για την ανάπτυξή του.

Μπανάνα
Η μπανάνα είναι το δημοφιλέστερο φρούτο παγκοσμίως. Προέρχεται από τη Νοτιοανατολική Ασία. Η χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή στον κόσμο είναι η Ινδία, αλλά η μπανάνα καλλιεργείται ευρέως και στις τροπικές περιοχές γύρω από τον Ισημερινό, όπως η Καραϊβική και η Κεντρική Αμερική, όπου η μέση θερμοκρασία είναι 27°C και τα επίπεδα υγρασίας πολύ υψηλά. Η μπανάνα είναι από τα πιο σημαντικά φρούτα, αφού μας δίνει πολύ ενέργεια και είναι υψηλή σε θρεπτικά συστατικά, έχει πολλές φυτικές ίνες και παρέχει βιταμίνες Α, Β, C, Ε καθώς και ιχνοστοιχεία (κάλιο, σίδηρο, ασβέστιο, σελήνιο, ψευδάργυρο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, φώσφορο).