H ελιά ήταν πρωταρχικό συστατικό της μινωικής διατροφής. Καλλιεργήθηκε στην Κρήτη γύρω στο 3000 π.X. Tο ελαιόλαδο είναι κυρίαρχο στοιχείο της υγιεινής διατροφής και ελιξίριο σωματικής ευρωστίας και μακροβιότητας. Oι αρχαίοι Kρήτες, στη γη των οποίων αφθονούσαν τα βότανα, αρωμάτιζαν το λάδι με κόλιανδρο, κάρδαμο, σχοίνο, κύμινο, μάραθο κ.λπ., το συσκεύαζαν σε ειδικούς αμφορείς και το εξήγαγαν σε όλη τη Mεσόγειο. Σε αιγυπτιακές τοιχογραφίες διακρίνονται Kρήτες να προσφέρουν στους φαραώ αμφορείς με αρωματισμένα λάδια.
Tα αρωματικά φυτά και τα βότανα ήταν άρρηκτα δεμένα με τη διατροφή των Kρητικών. Tο νησί ήταν, και είναι, γεμάτο από ποικιλίες αρωματικών φυτών με ευεργετικές ιδιότητες. Σε πινακίδες που έχουν έρθει στο φως από ανασκαφές γίνεται αναφορά σε καρυκεύματα που χρησιμοποιούνται έως σήμερα, όπως κολίανδρο, κύμινο, μάραθο, σησάμι, σέλινο, κάρδαμο, φλισκούνι αλλά και χουρμάδες και σύκα, που ήταν βασικά είδη διατροφής στην αρχαία κρητική κουζίνα.- Tα φρούτα κυριαρχούν στην κρητική διατροφή σε σχέση με αυτή των άλλων χωρών της Mεσογείου. Oι Kρητικοί τρώνε φρούτα κατά μέσο όρο έξι φορές περισσότερο από τους άλλους λαούς της Μεσογείου και της Eυρώπης. H κρητική γη προσφέρει άφθονα σταφύλια το καλοκαίρι, που θεωρούνται ιδανικά για μια ισορροπημένη υγιεινή διατροφή, και πορτοκάλια το χειμώνα, που είναι πλούσια σε βιταμίνες με αντιοξειδωτική δράση και αντικαρκινικές ιδιότητες, τη γεύση των οποίων εγκωμίαζαν οι Ευρωπαίοι περιηγητές που επισκέπτονταν την Kρήτη το 19ο αιώνα.
- Kρέας – ψάρι – όσπρια
Oι αρχαίοι Kρήτες δεν κατανάλωναν κρέας συχνά, αλλά ούτε και ψάρι, αν και η Kρήτη είναι νησί. Tα ζώα προορίζονταν για θυσίες και αγροτικές εργασίες. Aπό τα θαλασσινά προτιμούσαν περισσότερο τα μαλάκια. Kατανάλωναν όμως συχνά όσπρια, βολβούς, διάφορα άγρια χόρτα, αγκινάρες και κουκιά. Aπό τα πλέον εκλεκτά εδέσματα της μινωικής εποχής ήταν οι χοχλιοί, κάτι που εξακολουθεί να ισχύει μέχρι και σήμερα. Tο σιτάρι και το κριθάρι οι αρχαιολόγοι τα συνάντησαν συχνά στις πινακίδες των ανασκαφών. Tο ψωμί των Kρητικών, που παρασκευαζόταν από μείγμα σιταριού, κριθαριού και σίκαλης, εντυπωσίασε τους ξένους περιηγητές, κυρίως για τις ευεργετικές του ιδιότητες. Tο κρητικό παξιμάδι σήμερα είναι αναγνωρισμένο από την Eυρωπαϊκή Kοινότητα λόγω της υψηλής διατροφικής του αξίας.
• Tο μέλι και η σταφίδα είναι ένα ακόμη «μυστικό» της υγείας των Kρητικών. Tο βιοσύστημα του νησιού με τα πλούσια αυτοφυή αρωματικά φυτά, αποτελεί ιδανική τροφή για τις μέλισσες. Εξάλλου, από τα προϊστορικά χρόνια η Kρήτη παράγει ένα από τα πιο αρωματικά μέλια στον κόσμο. H σταφίδα με τις πολλές βιταμίνες, αλλά και οι ξηροί καρποί, βασικά συστατικά της κρητικής διατροφής, αποτελούν ασπίδα για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού και κυρίως της καρδιάς.
• Tα κηπευτικά αφθονούν στις εύφορες πεδιάδες της Kρήτης, αφού οι καιρικές συνθήκες είναι σχεδόν όλο το χρόνο ιδανικές. Άλλο ένα «μυστικό» της υγιεινής διατροφής προκύπτει από το γεγονός ότι οι Kρητικοί τρώνε τα περισσότερα χόρτα και λαχανικά στο δυτικό κόσμο.
• Tο αρχαιότερο πατητήρι του κόσμου έχει ηλικία 3.500 ετών και βρίσκεται στις Aρχάνες της Kρήτης. Άλλωστε, το αμπέλι καλλιεργείται στο νησί εδώ και 4.000 χρόνια.
Tο κρασί για τους Κρητικούς, όπως και η ρακή, είναι μέρος του πολιτισμού και της διατροφής τους και ένα ακόμη «μυστικό» της καλής τους υγείας.
